پىغانلىق سۆيگۈ

ئەزىز ئەيسا ئەلكۈن
days in London

(شېئىرنى ئاسىيە ئۇيغۇر ئوقۇغان)

ئەگەر بۇ ئاۋاز يانفوندا قويۇلمىسا تۆۋەندىكى ئۇلنشتىن بىۋاستە ئاڭلاڭ:

Pighanliq_soygu_Asiye1512018.mp3

 

ئىلاۋە:  
ئىلاۋە: بۇ شىېئىر توغرىسىدا ئىككى كەلىمە سۆز قىستۇرۇپ قوياي – مەن ئۇشبۇ شىېئىرنى 20 ياشنىڭ ئەمدىلىكتە قارسىنى ئالغان، گۆدەكلىكىمگە خاتىمە بېرىپ، ياشلىق قەلىمىمدىن مۇھەببەت مىسرالىرى ئۆزلۈكىدىن تۆكۇلۇشكە باشلىغان بىر ۋاقىتلىرىمدا يېزىپتىكەنمەن. مانا بۈگۈن ھېسابلاپ باقسام ئارىدىن نۇرغۇن يىلللار ئۆتۇپ كېتىپتۇ… يېقىندا مەن بۇ شىېئىرىنى كونا يازمىلىرىم ئارسىدىن تېپىۋالدىم ۋە سىلەر بىلەن ھەمبەھىر بولۇشنى ئىستىدىم. مۇھەببەت – بۇ ھەممىمىز كەزگەن ۋە كېزىدىغان يوللار، مۇھەببەت – بۇ باسسا قەدىمى تۈگىمەيدىغان چىغىر يولللار … مۇھەببەت – ئۇ تەقدىرگە ۋە زامانغا ئەسلا تىز پۈكمەيدۇ …. ئۇ قېرىمايدۇ، ئۇ ئۆلمەيدۇ! شۇڭا ھەممىمىز ئېتىراپ قىلىمىز، ھاياتنىڭ باشلىنىش نوقتىسى مۇھەببەت، ئاخىرقى نوقتىسى بولسا مۇسىبەتتۇر. شۇنىڭ ئۈچۈنمىكىن شائىر/ شائىرەلەر ئۈچۈن مۇھەببەت مەڭگۇ يازسىمۇ ئۆلمەيدىغان ۋە قېرىمايدىغان بىر تېمىدۇر. مېنىڭ «ساراڭ ياشلىق» نىڭ ئىزگۈ مىسىرالىرى مۇجەسسەملەنگەن بۇ شىېئىرىمنىڭ ياشلىق باھارى مۇھەببەتلىك ئارمانلىرى بىلەن جۇش ئۇرۇپ تۇرىدىغان، كېلىچىكىگە ئۈمىدلىك باققان ئۆت يۈرەك ياشلىرىمىز ئۈچۈن يېڭى بىر تۇيغۇ ۋە ھېسلارنى ئاتا قىلىشىنى تىلەيمەن. بۇ شىېئىر 1988- يىلى 12- ئايدا شايار ناھىيسىنىڭ تويبولدى يېزىسىدا يېزىلغان..

بالىلىق خاتىرەم ۋە لوندوندىكى ئايەم

London

 ئەزىز ئەيسا ئەلكۈن 

 

بالىلىقىم- ئۇ بىر سۇلتانلىقىم، غەمگۇزارسىز،
ئايەم ئىدى ھەر كۈنۈم، سەبى قەلبىم كۈلگەن.
ئەل ۋەتەنسىز يات ئەلدە، سېغىنىشتا ياشىماق،
گۇيا بىر قامغاق ئىكەن، يىلتىزى ئۈزۈلگەن!

قالدىم كېتىپ، قۇم بارخىنى ئارقامدا قالدى!
مەن ئوينىغان توپا يوللار ئۇزاقتا قالدى!
ئۇنتۇمىدىم بىراق سېغىنىشتا كۈنلەر ئۆتتى….
ئاھ ۋەتىنىم دەپ ئارمىنىم يۈرەكتە ياندى!
  

بالىلىق ئادەم ھاياتىنىڭ ئەڭ غەمگۇزارسىز بىر مەزگىلى بولسا كېرەك. شۇنىڭ ئۈچۈنمىكىن مەن بالىلىقىمنى ھەرگىز ئۇنىتالمايمەن. مېنىڭ بالىلىقىمغا خاس ئېنىق ئېسىمدە قالغان خاتىرىلەردىن بىرى ئايەم تەنتەنىسىدۇر. ھەممە ئۇيغۇر بالىلىرىغا ئوخشاشلا مېنىڭ ھاياتىمدىنمۇ تالاي ھېيت خۇشاللىقلىرىغا چۆمگەن ئۇنتۇلغۇسىز يىللار ئۆتكەن. مەھەللىمىزدىكى بالىلار بىلەن بىر توپ بولۇپ رامزان ئايلىرىدا مەھەللىمۇ – مەھەللە ئارىلاپ رامزان توۋلىغانلىرىم، مەھەللىمىزدىكى ھەر بىر ئۆينىڭ ھويلىسى ئالدىدا رامزان توۋلىغاندا بېرىلگەن قوناق نېنى، ئۈزۈم، ئۆرۈك ۋە شاپتۇل قاقلىرى، ئۇششاق پارچە پۇللار قاتارلىق ئولجىلىرىمىزنى ئايدىڭ كېچىلەردە مەھەللىمىزنىڭ سىرتىدىكى قۇملۇق دوڭنىڭ ئۈستىدە ئولتۇرۇپ، باراۋەر تەقسىملەشكەنلىكىمىز……

چۈش

“Chush”ئەزىز ئەيسا ئەلكۈن

 

ئەسەرنى ئاڭلاش: Elkun_Essay_Audio/Chush.mp3

يېقىنقى بىر قانچە ھەپتىدىن بۇيان قىلىدىغان ئىشنىڭ كۆپلۈكىدىن ئۇخلايدىغان ئۇيقۇمۇ ئازلاپ كەتكەن ئىدى.  ھەپتە -ھەپتىلەپ ئالدىراش ئىشلەش داۋاملىشىۋەرگەندىن كېيىنكى يەتكەن ھارغىنلىق سىزنى ئاجايىپ ئىزىۋېتىدىكەن. بۈگۈن شۇ ھارغىنلىق ماڭا قاتتىق يەتتىمۇ بالدۇرلا ئۇخلاپ قاپتىمەن….

 

مەن تاتلىق ئۇيقۇدا ئەمما يۈرىكىم سىقىلىپ، نەپسىمنىڭ بۇغۇلۇۋاتقانلىغىنى سېزىۋاتىمەن…… ئەسلى بۇ راھەتسىزلىكنى تۇيۇپ كېلىۋاتقىنىمغا نەچچە يىللار بولغان ئىدى. يېقىندىن بۇيان بۇ ئۆلگۈر جاننىڭ راھەتسىزلىكى مېنى شەپقەتسىزلەرچە قىيناشقا باشلىدى……  ئادەمنىڭ دائىم بۇرۇقتۇم، روھسىز، كەيپىياتى تۆۋەن بولۇشمۇ بىر خىل كېسەللىك ھېسابلىنىدىكەن. بۇ كېسەلنىڭ دەردىنى چوڭ بولغانسېرى بىلىۋاتىمەن. بۇرۇتۇم خەت تارتقاندىن بۇيان بۇ دەردىمگە دەۋا تېپىش ئۇچۇن سەۋەپ ئىزدەپ تالاي يۇلتۇزسىز كېچىلەرنى كۆز يۇمماي ئۆتكۈزۈۋەتتىم………

ئەزىز ئەيسا ئەلكۈن ئالبۇمى (1)

[iframe src=»http://www.azizisa.org/album_Elkun1a.html» width=»100%» height=»580″]
 

تاغ يامغۇرى

ئەزىز ئەيسا ئەلكۈن

 

(شېئىرنى بابۇرخان ئوقۇغان)

ئەگەر بۇ ئاۋاز ھۆججىتى يانفوندا نورمال قويۇلمىسا تۆۋەندىكى ئۇلنشتىن كىرىپ بىۋاستە ئاڭلاڭ:

http://www.azizisa.org/elkun_poem/Tagh_yamghuri.mp3

 

تون كىيگەن تۇماندىن ئۇستىگە يېشىل تاغ،
تۇرۇپ- تۇرۇپلا يامغۇر بىلەن يۇيۇنغان.
چېركاۋ مۇنارى ئۇنىڭ باغرىدا قىيسىق،
قۇشلىرى بۈك ئورماندا تىنماي سايرىغان.

 

مەن پىنھان بۇ يامغۇردا سۈكۈتكە پاتقان،
قەدىمىم ئەسكى قەلئە ئۇستىدە قاتقان.
قەلبىمدە ھايات ئۆتمۈشى ئۆچمەس زىنھار،
ھەر سېغىنىش نەپەستە ئوت بولۇپ يانغان! ……..

قۇم قىزى

Qum qizi

ئەزىز ئەيسا ئەلكۈن

(شېئىرنى بابۇرخان ئوقۇغان)

ئەگەر بۇ ئاۋاز يانفوندا قويۇلمىسا تۆۋەندىكى ئۇلنشتىن بىۋاستە ئاڭلاڭ: Qum_qizi.mp3


ھايات ئاخىرقى بېكىتتە
مۇھەببەتكە ئۇلتۇماتۇم تۇتۇۋاتىدۇ
سېنىڭ يولغا چىقىشىڭ مۇقەررەر
بوۋام كارۋىنى كەزگەن بۇ يوللار
يەنە كىملەرنىدۇر كۈتۈۋاتىدۇ.
قىسمىتى ھەممىمىزنىڭ دوغا چۈشكەن ـ
ئالدىراش سەپەرگە كېتىۋاتىمىز
رېلىس ئۇستىدە تەقدىرىمىز چۆگىلەۋاتىدۇ ……..

«زامان شائىرلىرى» ھەققىدە ئويلاردىن كېيىنكى ئويلار

ئەزىز ئەيسا ئەلكۈن 
 

ئەسەرنى ئاڭلاش: Zaman_shairliri2.mp3

ئەسەرنى رابىيە داۋۇت ئوقۇدى

 

بۈگۈن كۈنگە يەكشەنبە، 2015 – يىلى 6 – دېكابىر، لوندون.

 

مەن بۈگۈن ئۈندىدار شېئىرىيەت توپىدا «زامان شائىرلىرىمىز» نىڭ يەنە بىر «نادىر» شائىرى يەنى ۋەتەنپەرۋەر ئىنقىلاۋبىي شائىر  ل . مۇتەللىپنىڭ «جۇڭگو» ناملىق شېئىرىسىنى ئۇقۇپ قېلىپ قايتىدىن ھېزى ئويلارغا پاتتىم….

 

خەلقىمىز مەنىۋىيەت قەھىتچىلكدە ئۆتكۈزگەن ئۆتكەنكى يېرىم ئەسىرلىك ھاياتىدا «زامان شائىرلىرى» نى مەدھىيىلەپ تالاي قەسىدە، داستان، شېئىر ۋە مەرسىيەلەرنى يېزىپ بۈگۈنكى كۈنىمىزگىچە داۋاملاشتۇرۇپ كەلدى. بۇمۇ يەتمەي ناخشا ـ غەزەللەرىمىزگە قوشۇپ كارنىيىمىز يىرتىلغۇچە توۋلىدۇق. ئاتاقلىق «ئوت يۈرەك، ئىنقىلابىي شائىرىمىز» ل . مۇتەللىپ مانا شۇلارنىڭ جۈملىسىدىندۇر.  

 

‎شۇڭا بىز ل . مۇتەللىپنى ئۇيغۇرنىڭ ئەڭ بۈيۈك بىر قەھرىمانى دەپ تەرىپلەپ ھىچ  ھېرىپ قالمىدۇقكى ئۇنىڭ بىزگە قالدۇرۇپ كەتكەن قىممەتلىك شېئىرلىرى ھەققىدە تېخىچە بىردەملىك بولسىمۇ سوغۇققانلىق بىلەن ئويلۇنۇپ باقمۇدۇق. مەن ھەر قېتىم  ل . مۇتەللىپنىڭ «جۇڭگو» دېگەن شېئىرىنى ئوقۇغىنىمدا ئۇنى لۇشۇننىڭ ياراتقان ئوبرازى «ئاQ» گە ئوخشىتىمەن. ىسەبىيلىكىم بىلەن ئويلاپ باقسام بىز بۇ قوۋم تېخى ئۆزۈمىزنى نادانلىقىنڭ زەنجىرىدىن تولۇق ئۈزۈپ بولالماپتۇق. ئۆز مىللى مەپكۈرىمىزنى قۇرالـماپتوق، ئەقلىمىزنى تېخى قولىمىزغا ئېلىپ چوڭ بولۇشتىن يىراقتا ئىكەنمىز……. ! 

«زامان شائىرلىرى» ھەققىدە ئويلار

Zaman shairliriئەزىز ئەيسا ئەلكۈن
 

ئەسەرنى ئاڭلاش: Zaman_shairliri1.mp3

ئەسەرنى رابىيە داۋۇت ئوقۇدى

 
(تۇرغۇن ئالماسنىڭ 1951- يىلى يازغان ”ستالىنغا بېغىشلاپ“ ناملىق شېئىرسىنى ئوقۇغاندىن كېيىن)

 
تارىخنىڭ چىنلىقى ئۇنىڭ يېزىلىشى بىلەن ئەمەس، بەلكى كېيىنكىلەرنىڭ قانداق باھا بېرىشى بىلەن ئۆلچەنگىنىگە ئوخشاش ئەدەبىياتمۇ جۈملىدىن شېئىرىيەت ژىئانېرىمۇ بۇ مەنتىقىدىن مۇستەسنا ئەمەس، ئەلۋەتتە. شۇنى ئېسىمىزدە تۇتۇشىمىز كېرەككى مىللىي مەنپەئەت مەپكۈرەسىدە چىڭ تۇرالمىغان مىللەت زىيالىسىنىڭ ئۆز خەلقىگە كەلتۈرىدىغان زىيىنى ياتلارنىڭ ئاتقان توپ – زەمبىرىكىدىنمۇ نەچچە ھەسسە ئەجەللىك بولىدۇ.

 
ئادەم بالىسى خام سۇت ئىچىپ چوڭ بولغانلىغى ئۇچۇن مۇكەممەللىككە ئىگە بولالمايدۇ ۋە بۇنىڭلىق بىلەن ھەممە ئادەمنى مۇكەممەل ئەمەس دەپ قارىغىلى ھەم بولمايدۇ. مەرھۇم ئالىمىمىز، شائىرىمىز، تارىخچىمىز تۇرغۇن ئالماس ئەپەندىنىڭ ئۆز خەلقىگە تەقدىم قىلغان ئالەمشۇمۇل نادىر ئەمگەكلىرى ئالدىدا ياشلىق قىرانلىرىدا بىلىپ – بىلمەي زامانغا مەدىھيە توقۇپ يازغان بىر قانچە پارچە شېئىرىسىنى قارىماققا چوڭ مەسىلە بولۇپ كەتمەيدۇ. بىراق شېئىرىنى بىتەرەپ ھالدا ئەدەبىيات ئىلىمنىڭ مەۋقەسى بىلەن ئۇيغۇر مىللىي مەپكۇرە تارازىسىغا سېلىپ ئۆلچىسەك خۇددى ھايات ئەمەلىيىتىمىز كۆڭۈل ئارزۇيىمىزنى، كۆڭۈل ئارزۇيىمىز بولسا بۈگۈنكى ئەمەلىيىتىمىزنى ئۆز – ئارا قوبۇل قىلىپ بولالمايۋاتقانلىغىغا ئوخشاش يېقىنقى يېرىم ئەسىردىن كۆپرەك ۋاقىتتىن بۇيان ھاكىمىيەت ئۇچۇن قەلەم تەۋرىتىپ كېلىۋاتقان مۇشۇنداق “زامان شائىرلىرى” نىڭ  شېئىرسىنى ئەينى ۋاقىتتىن ھالقىپ بۈگۈنكى مەۋقەدە تۇرۇپ توغرا چۈشىنىش ئۇچۇن ئەستايىدىللىق بىلەن تەپەككۇر قىلىشىمىزنى تەلەپ قىلىدۇ……

ئادەملەر، ئۇرۇشماڭلار!

Make love not warئەزىز ئەيسا ئەلكۈن

 

 (! Adam’s children, stop fighting )

 

شېئىرنى ئاڭلاش: Ademler_urushmanglar.mp3

ئوقۇۋاتقان ۋاقىتلىرىم، ھېلىمۇ ئېسىمدە، 2003- يىلى 16- فېۋرال بۇ شەھەردە ئۇرۇشقا قارشى تەخمىنەن بىر مىليونغا يېقىن ئادەملەر قاتناشقان ناھايىتى داغدۇغۇلۇق بىر يۈرۈش بولغان ئىدى. بۇ يۈرۈشكە بۇ جەمىيەتتىكى ئادەملەر توپىنىڭ ھەر ساھەلىرىدىكى كىشىلىرى ئىشتىراك قىلغان بولۇپ، ھەتتا جىنسىي مۇلازىمەت خىزمىتى قىلىدىغان خانىملارمۇ سەپلەر توزۇپ “ئۇرۇش قىلماي، ئىشقىۋازلىق قىلايلى” دېگەن تاختايلارنى كۆتۇرۇشۇپ كوچىلاردا يۈرگەن ئىدى. ئۇ چاغدا مۇنداق ئىشلارنى تۇنجى كۆرگەنلىكىم ئۈچۈنمۇ ئاز- تولا غەلىتىلىك ھېس قىلغان ئىدىم. ئەمما ئۇرۇش بولدى، بولغاندىمۇ قانلىق بولدى… ئۇرۇش رەھىمسىز، يۇز مىڭلىغان ئىنسانلار،  بىگۇناھ ئادەملەر، جۈملىدىن ئاياللار، ياشانغانلار، سەبىي بالىلار بۇ دۇنيانىڭ ئىللىقلىقىنى كۆرمەي ياساش ھوقۇقىدىن مەھرۇم قىلىندى. مۇنداقچە ئېيتقاندا ئاز ساندىكى مەلۇم ئادەملەرنىڭ قىلغان بۇ ئۇرۇشى سەۋەپلىك بىگۇناھ ئادەملەر ئۇرۇش قۇربانلىرى بولغان ئىدى…….

سۆيگۈ ۋە ئىنسانلىق

ئەزىز ئەيسا ئەلكۈن

ئاۋازنى بىۋاستە ئ‍اڭلاش: Soygu_we_insanliq.mp3

 

Mahatma Gandhi quote

«سىز ئىنسانلىققا بولغان ئېتىقادىڭىزنى يوقاتماڭ. ئىنسانلىق ئۇ بىر دىڭىزغا ئوخشايدۇ. گەرچە ئوكيانغا بىر قانچە تامچە مەينەت سۇ چۈشسىمۇ ئەمما پۈتۈن ئوكيان سۈيىنى مەينەت قىلالمايدۇ»

 

ماھاتما گەندى (ھىندىستاننىڭ مۇستەقىللىق داھىسى)

 

بىز ھەممىمىز بۇ دۇنياغا سۆيگۈ بىلەن كەلدۇق، سۆيگۈ بىلەن ياشايمىز ۋە ئاخىردا بىز بۇ دۇنيادىن بىزنى سۆيگەنلەرنىڭ سۆيگۈ ياشلىرى بىلەن ۋىدالىشىمىز. بىز ئادەملەر ئادىمىيلىكنىڭ گۈل تاجى سۆيگۈدۇر. ئادەملەر باشقىلارغا سۆيگۈ ئاتا قىلىش بەدىلىگە ئۆزى سۆيۈلىدۇ ۋە ئىززەتلىنىدۇ. سۆيگۈ ئادەملەرگە ئۆز – ئارا  مەدەت، ھۆرمەت، كۈچ قۇۋۋەت ۋە ئىلھام بەخش ئېتىدىغان، ئادەم ھاياتى ئۈچۈن كەم بولسا بولمايدىغان روھىي ساپلىقنىڭ كاپالىتىدۇر………