ئەزىز ئەيسا ئەلكۈن
 

(Visiting a book shop in Baku)

بۈگۈن ئەزەربەيجاننىڭ پايتەختى باكۇ شەھرىنىڭ مەركىزىدىكى «ئاكادېمىيە كىتاپ مەركىزى» كىتاپخانىسىغا كىردىم. بۇ كىتاپخانىنىڭ ئادەملەر بىلەن تولغان قايناق شەھەر مەركىزىگە جايلاشقىنىغا، كىلاسسىك سوۋېت ئوسۇلىبىدا ھەشەمتلىك سېلىنغان، مىللىي نەقىشلەر بىلەن بېزەلگەن ۋە كۆلىمىنىڭ زۆر بۇلىشىغا قارماي، مەن كىتاپخانە ئىچىگە كىرگىنىمدە ئىچىدە كىتاپ ساتىدىغان بىر قىز ۋە بىر ياش بالىدىن باشقا ھىچ بىر كىشى كۆرۈنمەيتتى. دەسلەپتە سەل شۆھبىلىنىپ «مەن كىرگەن بۇ يەر كىتاپخانىمۇ ياكى باشقا بىر يەرمۇ؟» دەپ ئۆزۈمدىن سورىغاچ كتاپخانە ئىچىدىكى كىتاپلارنى كۆرۈشكە باشلىدىم …. بۇ يەردىكى كىتاپلارنىڭ تەڭدىن كۆپى روسچە ، قالغىنى سىلاۋيان يېزىقىدىكى ئەزەرچە، يەنە بىر قىسمى ئەزەر لاتىن يېزىقىدىكى كىتاپلار، قالغانلىرى ، بولۇپمۇ تىببى ۋە پەن تېخنىكا ھەققىدىكى كىتاپلار بولسا تۈرۈكچە ئىدى. كىتاپخانىنىڭ تارىخ يايمىسىدىن ئەزەر ياكى تۈركى خەلىقلەر ھەققىدە يېزىلغان كىتاپلارنى ئىزدەپ يۇرۇپ ئەزەر لاتىن يېزىقىدا يېزىلغان بىر تارىخ كىتاپىنى تاپتىم. ئۇ كىتاپنى ئوقۇپ كىتاپخانىدا بىر سائەتتەك تۇردۇم ئەمما كىتاپخانا ئىچىدە مەن يالغۇز ئىدىم، كىتاپخانە ئىچىگە ھىچ بىر كىشى كىرمىدى. كۆز ئالدىمدىكى بۇ مەنزىرىنى كۆرۇپ ئۈرۈمچىدىكى، لوندوندىكى ئادەملەر بىلەن لىق ـ لىق تولۇپ تۇردىغان ئاۋات كىتاپخانىلار ئېسىمگە كەلدى. بۇ ئاجايىپ خىياللارنىڭ تۈرۈتكىسىدە بىر قانچە يىللار بۇرۇن تۈركى مىللەتلىرىنى تەتقىق قىلىدىغان غەرىبلىك جەمىيەتشۇناس ئاكادېمىكنىڭ بىر ماقالىسىدا مۇنداق دېگىنى ئېسىمگە كەلدى «پۈتكۈل ئوتتۇرا ئاسىيا تۈركى دۆلەت ۋە خەلىقلىرى ئىچىدە پەقەت ئۇيغۇرلار ئەڭ كىتاپ ئوقۇيدىغان خەلىق بۇلۇپ، جۈمىلىدىن ئۇيغۇر تىل يېزىقىدا ئۆتكەنكى 10 يىل ئىچىدە ئەڭ كۆپ كىتاپ نەشىر قىلىنغان».

ئەزىز ئەيسا ئەلكۈن
 
سۆزلىيەلمەيمەن
ئوقۇدۇڭمۇ يار تىلىمغا ئەپسۇن
ئاخىرقى قېتىم بىز سۆزلەشكەن ئاخشام.
 
يازالمايمەن
قەلىمىم سىياسى قۇرۇپ كېتىپتۇ
مەن جۆيلۈپ ئويغانغاندا
قۇتىسى ئۇنىڭ چېقىلغان…
قورقۇپ كېتىپتىمەن چۈشۇمدىن 
ۋاقىتسىز ئۈنىم ئۆچۈپتۇ
ساڭا غىڭشىپ مەن ئېيتىدىغان –
تۈنۈگۈنكى مۇھەببەت ناخشام!
 
سېنى سېغنىپ ھەر كېچە –
قۇياش پاتقان مەغرىپكە باقتىم
يۈلتۇزلاغا دەردىمنى ئېيتىپ
يۈركىمدىن ساڭا شىئېر يازدىم.
بۈگۈن يەنە يازغۇم كېلىۋاتىدۇ –
بىزگە كەلگەن ئاچچىق -چۈچۈك 
ھىجىراندىن ئېلىپ ئىلھام!

ئەزىز ئەيسا ئەلكۈن

ئاۋازنى بىۋاستە ئ‍اڭلاش: Kuz_sen_hijran_emes.mp3

ئاسماننى قارا بۇلۇتلار قاپلىغان، ياز قۇياشنىڭ ئاتەش نۇرلىرىدىن ئەسىرمۇ يوق، كىشنىڭ كۆڭلىگە بوران – چاپقۇننى، ھايات – ماماتلىق تەبىئەتنىڭ تىراگېدىيىسىنى ئەسلىتىدىغان بىر چاغ. مەن مەيۇس سەھەردە باغچىنىڭ ئىشىكىدىن كىرىپ كەلدىم. ئەييۇھەنناس! بۇ يەردىكى كۈز كۆز ئالدىمدا مەھبۇبىنىڭ مۇھەببەت ۋىسالىغا يېتەلمىگەندىن كېيىنكى ئۆزىنى ئولتۇرۇۋېلىش درامىسىنى ئويناۋېتىپتۇ.  

كۈز ياپراقلىرى شەبنەمدە تۆكۈلگەن يالتىراق ياشلىرىنى پاقىرتىشىپ، ھىجران ناخشىلىرىنى بولۇشىغىچە ئېيتىشىپ، دەرەخلەر بىلەن ۋىدالىشىۋېتىپتۇ، نىمجان جىسمى سوغۇق يەرنى، تۇپراقنى باغاشلاۋېتىپتۇ. باغچىنىڭ بۈگۈنكى كۆرۈنىشى ياپراقلارنىڭ مازارلىقنى ئەسلەتتى.  قاغا – قۇزغۇنلار ۋە يەنە قانداقتۇر ماڭا نامى نامەلۇم  بولغان، ئادەمگە بىر كېلىشمەسلىكنىڭ، بەختسىزلىكنىڭ، كۈلپەتنىڭ سېزىمىنى بىلدۈرۈپ تۇرىدىغان بۇ ۋەھشى ياۋا قۇشلار دەرەخ ئۇستىگە قونۇشۇپ، يازنى بوستان قىلغان ئەشۇ ياپ يېشىل يوپۇرماقلارنىڭ بەختسىزلىكىنى تاماشا قىلىشىپ بەھرى سۇرۋاتقىدەك…. ئۆزۈمگە ئاستا پىچىرلاپ ”توۋا ! بىز ئادەملەرلا ئەمەس، ئەمدى بىز ياشاۋاتقان بۇ دۇنيانىڭ تەبئىتىدىنمۇ مۇھەببەت يوقاپ كەتكەنمىدۇ؟ ئۇلارنى كىملەر نېمە سەۋەبلەر بىلەر شۇ  قەدەر رەھىمسىزلەشتۇۋەتكەندۇ؟ ياكى ئۇلارمۇ بۇ نائىنساپلىقنى ئادەملەردىن ئۆگەنگەنمىدۇ؟” دېگۈدەكمەن.

 
[تولۇق ئوقۇش]